تهوع
در این مطلب از سایت جسارت می خواهیم در مورد تهوع و علت و راه درمان آن صحبت میکنیم .امیدواریم این مطلب مورد توجه شما کاربران گرامی قرار بگیرد.
توضیحاتی در مورد تهوع
وقتی تهوع به‌وجود می‌آید راهی برای فرار از آن وجود ندارد. این احساس یکی از علائم همیشگی بیماری حرکت (Motion sickness) و آنفولانزا و همینطور یکی از عوارض جانبی و متداول شیمی درمانی است. همیشه یک علت مشخص و قابل تشخیص برای حالت تهوع وجود دارد- چیزی مثل تهوع بارداری یا زیاده روی در نوشیدن نوشیدنی‌های الکلی. با این وجود، برخی اوقات علت اصلی تهوع چندان آشکار نیست و به بررسی‌های کاملی نیاز دارد.
تهوع چیست
تَهَوُّع احساس بالا آوردن غذا و به هم خوردن دل. نوعی احساس است همراه با حرکت معکوس اندامهای گوارشی که معده برای بیرون‌راندن چیزی که در داخل آن است، انجام می‌دهد. در این حالت انسان وادار به استفراغ می‌شود
دلایل تهوع
این حالت در بسیاری از بیماری‌ها و ناراحتی‌های بدن دیده می‌شود مانند مشکلات گوارشی، مسمومیت، عفونتها به خصوص عفونت‌های روده‌ای، عارضه جانبی بسیاری از داروها، مشکلات گوش میانی و سرگیجه، بیماری‌های کبد، اختلالات مغز و دستگاه عصبی مرکزی.
درمان تهوع
برای درمان این حالت اگر علت اصلی قابل درمان نباشد از آنتی‌هیستامینها، بوتیروفنونها ، آنتاگونیست‌های گیرنده سروتونین مانند اندانسترون یا متوکلوپرامید استفاده می کنیم. در حاملگی از ویتامین ب۶ نیز استفاده می‌شود.
استفراغ چیست
استفراغ یا بالا آوردن یا هَراش * خروج با فشار محتویات درون معده جانداران از راه دهان و گاه از راه بینی به بیرون است. این محتویات می‌تواند غذای خورده شده یا دیگر مواد درون دستگاه گوارش مانند زردآب (صفرا) باشد. هراش یا استفراغ ممکن است به دلیل نوع ماده بلعیده شده (مثلاً غذای فاسد) یا واکنش مغز به علت وجود تومور، حاملگی، استرس‌های عصبی و غیره باشد. به حالتی که پیش از استفراغ (هراش) در بیمار ایجاد می‌شود تهوع (بالا آوردن) می‌گویند. اگر هراش (استفراغ) ادامه داشته باشد، برای جلوگیری از پیامدهایی همچون دهیدراسیون (ازدست دادن آب بدن) باید درمان گردد. استفراغ با قی کردن (برگشت غذا) که غذای هضم شده از راه مری به دهان برمی‌گردد اما بدون فشار است و منجر به جهیدن به بیرون نمی‌شود تفاوت دارد. استفراغ یک واکنش محافظتی در پاسخ به علل متعددی هستند این علل شامل طیف وسیعی ازاختلالات، مانند شرایط کاملاً خوش‌خیم تا شرایط اورژانسی است. تهوع و استفراغ هر کدام می‌تواننند به‌طور مستقل رخ دهند اما معمولاً با یکدیگر مرتبطند. معمولاً تهوع منجر به ایجاد استفراغ می‌شود. تهوع با رنگ‌پریدگی، تعریق، و احساس گرگرفتگی همراه است. استفراغ تخلیهٔ همراه با فشار محتویات معده از دهان است. آروغ زدن انقباضات مکرر عضلات دیافراگم و دیوارهٔ شکم است که اغلب منجر به استفراغ می‌شود یا با استفراغ همراه است
تهوع و اضطراب
استفراغ می‌تواند یکی از علائم رایج اضطراب و نگرانی باشد. اتفاقی که در چنین شرایطی می‌افتد به این شکل است: وقتی شما در گیر و دار یک وحشت زدگی یا حمله پانیک (Panic attack) هستید، بدن شما به حالت ” جنگ یا گریز” تغییر حالت می‌دهد. آدرنالین وارد جریان خون شما می‌شود و شما را برای روبه‌رو شدن با دشمن شناخته شده خود یا پا به فرار گذاشتن آماده می‌کند. در همین حال، فعالیتهای بدنی مثل گوارش بطور مجازی متوقف می‌شوند و به دنبال آن سموم خاصی در بدن انباشته می‌شوند. در نهایت، علائم و نشانه‌های شیمیایی به مغز می‌رسند و موجب به‌وجود آمدن احساس حالت تهوع در شما می‌شوند.
تهوع و مشکلات معده
استفراغ و دردهای شکمی علائم نشان دهنده یکی از مشکلات معده هستند. الیزابت هالت- دستیار استاد مشاور پزشکی در مدرسه پزشکی دانشگاه دوک- میگوید: ” این علائم می‌توانند پرچم قرمزی برای یکی از مشکلات جدی مرتبط با دیابت نوع ۱ باشند “. کتواسیدوز دیابتی زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های گرسنه ی انرژی( که قند مورد نیاز خود را به دلیل تولید نشدن انسولین کافی در بدن دریافت نمی‌کنند) آغاز به سوزاندن چربی برای تامین سوخت مورد نیاز خود می‌کنند و باین ترتیب سطوح بالایی از ماده‌ای شیمیایی به نام ” کتون‌ها ” در ادرار و خون تولید می‌شود. در نتیجه فرد احساس ناخوشایندی را تجربه می‌کند و وقتی دچار کتواسیدوز می‌شود، حالت تهوع را تجربه می‌کند. این شرایط بویژه در افرادی که از بیماری دیابت خود آگاهی ندارند یا علائم هشدار دهنده آن مثل تشنگی بیش از اندازه و تکرر ادار را نمی‌شناسند می‌تواند منجر به کما یا مرگ شود.
تهوع و اختلال هورمونی
این اختلال هورمونی نشان دهنده این است که غده‌های آدرنال یا فوق کلیوی شما- که درست در بالای کلیه‌ها قرار گرفته اند- قادر به تولید مقادیر کافی از برخی هورمورن‌های مشخص نیستند. یکی از علت‌های نارسایی غدد فوق کلیوی عبارت است از بیماری آدیسون. این بیماری نوعی بیماری خودایمنی است که به غدد فوق کلیوی آسیب رسانده و تولید کورتیزول( هورمونی حیاتی برای رشد)، سوخت و ساز و دیگر عملکردها را محدود می‌کند. چطور می‌توانید تشخیص بدهید که غدد فوق کلیوی شما به درستی کار نمی‌کنند؟ دکتر هالت میگوید: علائم نشان دهنده این مشکل جسمی عبارت است از تهوع، استفراغ، اسهال، کاهش وزن و درصورت تداوم می‌تواند منجر به افت زیاد فشار خون و قرار گرفتن شما در حالت شوک شود. افراد مبتلا به نارسایی غدد فوق کلیوی که این نشانه‌ها را در خود مشاهده می‌کنند باید سریعا تحت مراقبت پزشکی قرار بگیرند. این شرایط بدون درمان می‌تواند منجر به مرگ شود.
تهوع و حمله قلبی
حتی اگر در قفسه سینه خود احساس درد نمی‌کنید اما به حالت تهوعی یا احساسی ناخوشایند در شکم خود دقت کنید. این علائم می‌تواند به معنای آن باشد که شما در معرض حمله قلبی قرار دارید. آمن بنیامینوویتز- متخصص بیماری‌های قلبی عروقی در مرکز قلب منهتن واقع در نیویورک- میگوید: این علائم قلبی که شیوع کمتری هم دارد در زنان بیشتر از مردان دیده می‌شود. او بیمارانی داشته است که با علائمی مانند رفلاکس اسیدی مراجعه کرده‌اند و درواقع از حملات قلبی رنج می‌برده‌اند. بنابراین کنترل‌ها و معاینات پزشکی بسیار حائز اهمیت است. او میگوید: برخی اوقات علائم نشان دهنده حمله قلبی دردهایی مثل درد شکمی یا درد در قسمت میانی شکم فوقانی است. حمله قلبی دردی شدید و دردناک ندارد بلکه چیزی شبیه به احساس ناراحتی یا سنگینی یا حتی سوءهاضمه می‌تواند علائم چنین شرایطی باشد.
درمان سریع تهوع
راه‌هایی برای درمان فوری استفراغ از این قرارند: دستشویی اگر حالت تهوعی دارید قبل از مصرف هر دارویی به دستشویی بروید. گاهی اوقات دلیل حالت تهوعی و درد دل در افراد مختلف نیاز به اجابت مزاج است. آب و مایعات اغلب اوقات حالت تهوعی با استفراغ همراه است. استفراغ باعث از دست رفتن آب بدن می‌شود. وقتی بدن دچار کم‌آبی شود، حالت تهوعی شدیدتر می‌شود. نوشیدن نعناع، بابونه و یا چای زنجبیل با عسل اثر مثبتی در کم شدن حالت تهوعی دارند.بدن برای حفظ انرژی نیاز به مواد مقوی دارد، خوردن غذایی شیرین و مطلوب به حفظ انرژی کمک می‌کند. البته غذا باید هضم آسانی داشته باشد. غذاهای تند، چرب یا بسیار شیرین، مناسب نیستند. در حالت تهوعی از خوردن لبنیات هم پرهیز کنید چرا که لبنیات باکتری‌هایی طبیعی دارند که ممکن است با معده سازگار نباشند. غذاهایی که بوی تند و شدیدی دارند یا زیاد چرب هستند، حالت تهوعی را بدتر می‌کند. غذاهایی مانند سیب زمینی له شده، پلوی سفید مخصوصا کته یا رشته فرنگی به آرام کردن معده و درمان حالت تهوعی کمک می‌کنند. خوردن پلوی کته با برنجی که خوب شسته شده و نیم ساعت خیس خورده است، مفید است.خوردن شربت نوشابه؛ مایع غلیظی که طعم کولا می‌دهد. زمانی که نوشیدنی کولا در دسترس نیست و فرد بیمار تمایلی به خوردن غذا نیز ندارد، خود نوشابه می‌تواند مفید باشد. نوشابه قند بالایی دارد اما هر بار پیش از نوشیدن باید آن را تکان داد که گازش خارج شود. جوش شیرین جوش شیرین را باید در یک لیوان آب ولرم حل کرد و نوشید. این نوشیدنی کمک زیادی به درمان حالت تهوعی می‌کند.
درمان خانگی تهوع
نوشیدن سرکه سیب به درمان این حالت کمک می کند. دو قاشق سرکه سیب را باید با یک لیوان آب ولرم مخلوط کرد و نوشید. پروتئین وعده‌های غذایی که بیشتر حاوی غذاهای پر پروتئین هستند نسبت به مواد غذایی حاوی کربوهیدرات طبق تحقیقات برای کاهش این حالت بهتر هستند. اگر دچار این حالت هستید بهتر است به جای استفاده از غذاهای کربوهیدراتی مثل سیب زمینی سرخ شده، مرغ کبابی ساده را جایگزین کنید. چای نعنا نوشیدن چای نعناع. چای نعناع در تسکین فوری این حالت بسیار مؤثر است. یک قاشق کامل برگ خشک نعناع را در آب جوش ریخته شود و بعد از نیم ساعت میتوان آن را صاف کرد ولی خوردن برگ‌های نعناع همراه با چای نیز کمک امدادی به درمان این حالت است. دارچین براساس یک تحقیق انجام یافته در سال ۲۰۱۵ نشان می‌دهد که دارچین می‌تواند به کاهش این حالت ایجاد شده بوسیله درد قاعدگی کمک کند. دارچین معمولا در کلوچه‌ها و نانهای معطر به عنوان یک طعم دهنده استفاده می‌شود زنجبیل خوردن زنجبیل برای کاهش این حالت خوب است. برای کنترل این حالت بین یک تا چهار گرم زنجبیل در روز می‌تواند خورده شود ولی در دوران بارداری مصرف زنجبیل هیچ‌گاه نباید از یک گرم در روز بیشتر شود. زنجبیل را می‌تواند با چای یا دمنوش نیز مصرف کرد.استنشاق بوی لیمو ترش تازه و یا سایز مرکبات در تسکین این حالت مفید است. خوردن لیمو ترش خصوصاً به شکل یخ‌زده نیز خوب است. کمپرس سرد قرار دادن کمپرس سرد پشت گردن در حالت درازکش، باعث بهتر شدن این حالت می‌گردد. استراحت بدن برای مبارزه با باکتری یا ویروس موجود در معده به انرژی نیاز دارد بنابراین استراحت لازم است. فردی که دچار این حالت است بهتر است دراز بکشد و از انجام ورزش و حرکت زیاد خودداری کند. خواب مفید است. فرد بیمار ممکن است بعد از بیدار شدن از خواب احساس بهتری داشته باشد یا همچنان این حالت ادامه داشته باشد اما حداقل در این بین رنج نکشیده است.
تهوع و استفراغ
جلوی استفراغ را نگیرید، استفراغ راه بیرون آمدن باکتری یا ویروس از معده است و پاکسازی است. اگرچه استفراغ ممکن است ناراحت کننده باشد ولی به بهبود بیماری کمک می‌کند. برای حفظ آرامش هنگام خواب، میتوان یک سطل را در دسترس فرد بیمار قرار داد. اگر این حالت خیلی شدید و ناراحت کننده باشد، میتوان از داروهای ضد تهوع استفاده کرد.
تهوع در صبح
اگر فردی صبح از خواب بیدار شد و این حالت را داشت، می‌تواند مقداری نوشابه را کم کم بنوشد یا چوب شور خشک، غلات خشک، نان تست خشک را کم کم بخورد. خوردن این خوراکی‌ها در طول روز، این حالت را کنترل کرده و به درمان کمک می‌کنند.
خوراکی هایی برای تهوع
بیسکوییت همان‌طور که در بالا گفته شد، در هنگام این حالت باید خوراکی‌های سبک و ساده خورده شود. بیسکوئیت از جمله این خوراکی‌هاست اما نباید در خوردن آن زیاده‌روی کرد. غذا های ساده با فیبر بالا خوردن این مواد غذایی می‌تواند مواد شیمیایی که محرک این حالت هستند را از بدن خارج کند. خوردن سبزیجات و میوه‌های خام مانند سیب و هویج می‌تواند انتخاب مناسبی باشد. آجیل خوردن مواد کم حجم و سرشار از پروتئین مانند گردو و بادام زمینی انرژی از دست رفته را به بدن فرد بیمار باز می‌گرداند و حالت تهوع را کمرنگ‌تر می‌کند. موز موز علاوه بر فیبر بالا حاوی پتاسیم است که علائم این حالت را بهبود می‌بخشد.
تهوع و رایحه درمانی
برخی اعتقاد دارند که رایحه درمانی می‌تواند به کاهش این حالت کمک کند و چندین نوع رایحه مختلف از جمله لیمو، اسطوخودوس، بابونه، میخک و پرتقال توصیه شده است. بعضی تحقیقات هم دریافتند که بخصوص اثر رایحه درمانی نعناع می‌تواند تهوع را رفع کند. یک تحقیق انجام شده در سال ۲۰۱۲ نشان داد که ایزوپروپیل الکل بر اساس رایحه درمانی در کاهش تهوع موثر بود اما هیچ مدرکی برای روغن نعناع موجود نبود. نویسندگان تحقیق نتیجه گرفتند که رایحه درمانی مفید است اما نسبت به داروی ضد تهوع اثر کمتری دارد.
نکاتی در مورد رفع تهوع
هنگام داشتن این حالت از باید خوردن غذاهای فناوری شده همانند چیبس، همبرگر، شیرینی، دونات، کنسرو، نان سفید، غذاهای سرخ شده یا غذاهای چرب و شور خودداری کرد. اگر تهوع همراه با استفراغ باشد باید بدن بوسیله خوردن وعده‌های کوچک آب بصورت منظم آبرسانی شود. خوردن غذاهای شور یا نوشیدن یک نوشیدنی قندی بدون گاز می‌تواند به جایگزینی قندها و نمکهای از دست رفته با استفراغ ضروری است. سوپ ساده سبزیجات، داغ خورده شود. عرق کردن هنگام خوردن سوپ داغ، نشانه خوبی برای بهبودی است. استفاده از مواد مخدر، الکل و کافئین باعث تحریک بیشتر معده شده و حالت تهوع را بدتر می کند. فردی که دچار احساس تهوع شده است باید از قرار گرفتن در محیط‌های گرم، دم کرده پرهیز کند. بودن در هوای خنک و تازه احتمال شدیدتر شدن حالت تهوع را کاهش می‌دهد. وعده‌های غذایی باید حجم کم داشته باشند. 6 تا هشت وعده کوچک در روز و یک میان وعده پیش از خواب، مفید است. بعضی از فعالیتهای روزمره و وضعیتهایی مثل خم شدن به جلو و یا منقبض کردن شکم نیز می‌تواند باعث افزایش تهوع شود. با خودداری از خم شدن به جلو میتوان از فشار وارده روی شکم و معده که ممکن است علائم را بیشتر کند، خودداری کنید. تحقیقات نشان می‌دهد که نفس‌های عمیق و آهسته و به طور مرتب می‌تواند به کاهش احساس تهوع کمک کند. این ممکن است مدیتیشن ذهنی را به کار گیرد که بر تکنیکهای تنفسی کنترل شده متمرکز است. این روش به خصوص برای تهوع ناشی از دردهای قاعدگی بسیار موثر است. با اجرای این تکنیک هم گرفتگی عضلانی و هم تهوع به طور همزمان کاهش می‌یابد. دهانشویه قبل از غذا و بعد از آن باعث از بین بردن طعم و مزه بد در دهان می‌شود و در درمان و بهبود حالت تهوع بی اثر نیست. بین هر وعده غذایی و خواب باید حداقل یک ساعت فاصله باشد. استفاده از غذاهای ساده می‌تواند به کاهش تهوع کمک کند. هر غذایی با مواد طعم دهنده زیاد ممکن است باعث ناخوشی بیشتر معده شود. برای مثال رژیم غذایی BRAT اغلب اوقات برای رفع علائم مسمومیت‌های غذایی یا عفونت استفاده می‌شود. همچنین این رژیم همیشه برای بیمارانی که دچار اسهال هستند توصیه می‌شود این رژیم غذایی شامل موز، برنج، سیب و نان تست شده می‌شود. اگر تهوع و یا استفراغ مداوم باشد و یا با علائم شدیدی مانند درد شکم، تب، زردی پوست (یرقان)، یا خونریزی همراه باشد حتما باید به پزشک مراجعه کنید
نکاتی طلایی در مورد تهوع
برای کنترل حالت تهوع و استفراغ، درمان کهیر یا درماتیت تماسی می توانید از قرص و شربت هیدروکسی زین استفاده کنید. شربت هیدروکسی زین به صورت 5 میلی‌گرم در 10 میلی‌لیتر می‌باشد.
